Konferencja “Giving the EU's Electricity Market a Facelift”, Bruksela

Funkcjonujący obecnie w Unii Europejskiej strefowy model rynku energii elektrycznej nie  zapewnia optymalnego wykorzystania zasobów wytwórczych i sieciowych oraz przyczynia się do zwiększenia emisji CO2 – oceniają Polskie Sieci Elektroenergetyczne, operator systemu przesyłowego w Polsce. W ocenie PSE lepszym rozwiązaniem byłoby wdrożenie lokalizacyjnego modelu rynku, opartego na cenach węzłowych (LMP). PSE planują, w ciągu najbliższych kilku lat, pilotażowo wprowadzić takie rozwiązanie na polskim rynku.

Stanowisko PSE w sprawie zmiany architektury europejskiego rynku energii elektrycznej przedstawił podczas konferencji “Giving the EU's Electricity Market a Facelift” zorganizowanej przez POLITICO profesor Leszek Jesień, Dyrektor ds. Współpracy Międzynarodowej w PSE.

Obecnie europejski rynek energii elektrycznej bazuje na dużych strefach cenowych, opartych na  iluzorycznym założeniu, że fizyczne możliwości przesyłania energii elektrycznej są nieograniczone (koncepcja „miedzianej płyty”). Ten model sprawdzał się na wstępnym etapie liberalizacji rynków w Europie oraz w pierwszym okresie rozwoju odnawialnych źródeł energii, lecz dziś okazuje się być obarczony wieloma wadami.

Podstawowym problemem jest brak wyceny energii w poszczególnych punktach systemu – m.in. w  źródłach wytwarzania, przesyle czy dystrybucji. W funkcjonującym obecnie modelu rynku niemożliwe jest również optymalne wykorzystanie energii z OZE o zmiennej charakterystyce wytwarzania. Coraz częściej bowiem – dla bezpieczeństwa pracy zarówno sieci, jak i całego systemu elektroenergetycznego – konieczne jest uruchamianie tzw. redispatchingu, czyli wymuszania pracy niektórych elektrowni, by zmienić przepływy energii w sieci. Dane z ostatnich lat wskazują, że  im  większy udział OZE w systemie, tym większy wolumen energii jest potrzebny do redispatchingu.

Europejscy operatorzy sieci przesyłowych, aby zwiększać efektywność alokacji zasobów wytwórczych, stają przed koniecznością rozbudowy sieci, co niesie za sobą olbrzymie nakłady inwestycyjne, przenoszone w efekcie na odbiorców końcowych i jest niezwykle trudne ze względu na opór społeczny. Same inwestycje w sieć nie rozwiążą jednak tego problemu. Zdaniem PSE niezbędna jest zmiana modelu rynku.

Uważamy, że najlepszym rozwiązaniem byłoby wdrożenie mechanizmów rynkowych, w ramach których optymalizacja wykorzystania zasobów wytwórczych i sieciowych byłaby realizowana w ramach jednego procesu, a wyznaczona cena odzwierciedlałaby całość łańcucha kosztów dostaw energii do odbiorców. Dlatego właściwym rozwiązaniem byłby system węzłowy oparty na lokalizacyjnych cenach krańcowych.

Model LMP, funkcjonujący m.in. na części obszaru Stanów Zjednoczonych, opiera się na węzłach, w których kształtują się ceny energii. Uwzględniają one nie tylko koszt jej wytworzenia, lecz także przesłania, dzięki czemu lepiej odzwierciedlają fizyczne warunki systemu. Tak skonstruowany rynek jest źródłem spójnych zachęt dla uczestników rynku – wytwórców, dystrybutorów i odbiorców. Przyczynia się to do lepszego wykorzystania dostępnych zasobów wytwórczych i sieciowych. Tym samym pojawią się oszczędności przy wytwarzaniu energii elektrycznej, zmniejsza się także emisja CO2. Według wstępnych szacunków PSE, w przypadku Polski oszczędności mogą wynosić ok. 100 mln zł rocznie, a emisja CO2 może się zmniejszyć o ok. 1 mln ton rocznie.

Zapraszamy do obejrzenia wystąpienia profesora Leszka Jesienia Dyrektora ds. Współpracy Międzynarodowej w PSE podczas konferencji pt. “Giving the EU's Electricity Market a Facelift”, zorganizowanej przez POLITICO w Brukseli.

Wystąpienie to było wstępem do debaty, w której udział wzięli (na zdjęciu od lewej): Florent Marcellesi, poseł Parlamentu Europejskiego (Grupa Zielonych, Hiszpania), sprawozdawca w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii, Tomasz Dąbrowski, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Energii, Antonella Battaglini, założycielka i Prezes Renewables Grid Initiative, Florian Ermacora, kierownik działu “Rynki hurtowe, energia elektryczna, gaz”, Dyrekcja Generalna ds. Energii, Komisja Europejska. Debata była moderowana przez Ancę Gurzu, dziennikarkę POLITICO (na zdjęciu z prawej).

Dodatkowe informacje są dostępne w publikacji „Europejski rynek energii elektrycznej: dobry, zły, brzydki” autorstwa dr. Konrada Purchały, Wicedyrektora ds. Współpracy Międzynarodowej w PSE.